Novem 9

In the cold november rain.

Een prachtig liefdesverhaal gezongen door Guns N’Roses in 1991 alweer Axel Rose zingt over de liefde tussen 2 mensen die onder druk staat en getekend wordt door twijfel en grijsheid.

Cause nothing lasts forever, even cold november rain!

Om maar aan te geven dat er zelfs aan november een einde komt en deze maand wordt opgevolgd door de feestmaand december.

Laat oktober zich nog van zijn beste kant zien met prachtige herfstkleuren en af en toe een heerlijk zonnetje om te koesteren dan is november eigenlijk maar een ‘saaie’ maand.

Het blad is al van de bomen en de lucht is vaker grauw en guur dan blauw en zonnig.

Buiten onze trouwdag die tevens Ien haar verjaardag is, valt er niet veel te vieren.

Net zoals septem(ber), okto(ber) geldt ook voor november dat de naam afkomstig is uit het Latijn; novem betekent 9, het was de negende maand in de Romeinse kalender die tot 153 voor JC vanaf maart werd gerekend.

Qua kerkelijke dagen kennen we in november Allerheiligen en Allerzielen op respectievelijk 1 en 2 november.

Op eerst genoemde kerkelijke dag worden alle heiligen herdacht en op de tweede dag gedenken we alle overledenen.

Voor zover deze dagen nog van enige betekenis zijn in onze samenleving kunnen we met enige zekerheid zeggen dat het Sint Maartenfeest op 11 november dat bijna niet meer is.

Over dit feest valt veel te schrijven maar tegenwoordig is het nagenoeg geheel overvleugeld door het uit de verenigde Staten afkomstige Halloween.

Slachtmaand november

De maand november wordt ook wel aangeduid als slachtmaand November. Deze naam heeft dan weer betrekking op vroeger tijden toen de boeren nog kleinschalig werkten en vaak gemengde bedrijven hadden.

November was de slachtmaand voor het varken. Het met zorg grootgebrachte of vetgemeste varken moest het gezin de winter door helpen..

Vanuit mijn eigen jeugd kan ik me nog herinneren dat onze buurman en buurvrouw, die uit agrarische families kwamen, in het schuurtje achter het huis een varken hielden.

Als kleine jongen speelde ik met de buurjongen en zo kwamen we vaak in het stalletje terecht waar het varken werd opgevoed.

Een varken werd toen in onze streken (Breda e.o.) ook vaak kuus genoemd, elders in Brabant stond kuus gelijk aan een kalfje.

Later in de buurt van Oud-Gastel kwam ik weer een slager tegen die het eenvoudig over een ’beejst’ had als hij varken bedoelde!?

Op den leer trekken

Als de slachtmaand voor het varken zich dan in november aandiende werd er een bevoegde huisslachter opgetrommeld die het dier moest slachten.

Was het beest eenmaal dood dan werd het op een rechtopstaande ladder of leer getrokken waarna het makkelijk te slachten was.

Ik heb hier daadwerkelijk naar staan kijken en vond het zelfs een bijzonder schouwspel. Als eerste werd het varken met de slang goed schoon gespoten, alle modder moest eraf.

Hierna kwam de buurman met een brander om alle haren van het varken te verbranden zodat de huid geheel glad werd.

Mijn eigen vader heeft de tijd nog gekend dat de varkens geschoren werden en dat de haren hiervan gebruikt werden als haren voor schilderskwasten!

Geen afval

Als het varken verder geslacht werd werd ook het bloed van het beest in een emmer opgevangen.

Hiervan wordt dan later weer bloedworst gemaakt, een zeker in Brabant, heerlijke lekkernij!

Bloedworst bakken met ui gecombineerd met gebakken appel op de boterham, een herfstgerecht bij uitstek.

Ook alle andere minder courante delen van het varken werden in de keukens verwerkt tot o.a. balkenbrij, zult en worst.

Ik herinner me de avonden waarop ook mijn moeder de kop, poten en de staart van het varken kookte en verwerkte tot zult.

We mochten dan vaak ‘helpen’ door aan het vleesmolentje te draaien. Ik meen me te herinneren
dat ik een keer met mijn moeder naar de slager ging en hem vroeg;

“slager hebt u varkenspoten?” Waarop deze gretig met “Ja!” antwoordde en ik hem vroeg; “loopt dat dan niet moeilijk?”

Een standje met verborgen glimlach van mijn moeder was het gevolg.

Om het vlees goed te kunnen bewaren werd er veel gepekeld, gerookt en gedroogd. De hammen van het varken werden gepekeld en gekruid en vervolgens in de schouw gehangen om gerookt te worden.

Zo bleef het vlees zeer lang goed. Niet gek te bedenken dat een veel gebruikte groente bij verschillende delen van het varken vaak zuurkool is.

Zuurkool is tenslotte ook een vorm van het conserveren van een versproduct.

Door in oktober geoogste en gesneden witte kool op zout en verschillende smaakmakers te zetten wordt dit omgezet tot de lange tijd houdbare zuurkool.

Hadden ze best goed voor elkaar vroeger, toch?! Ik wens je dan ook een heerlijk machtige november toe!

Met relaxte groet Ief
Tot een volgende keer