Wat is plantaardige zuivel?

De laatste jaren maken de plantaardige zuivelproducten een stevige opmars in het koelvak in supermarkt of natuurvoedingswinkel door. Maar wat is plantaardige zuivel? is een vraag die we regelmatig gesteld krijgen.

Het antwoord is heel simpel; plantaardige zuivel is gemaakt van 100 % plantaardige grondstoffen. Dus met uitsluitsel van bijvoorbeeld koeien-, geiten- of schapenmelk.

Je vind varianten van plantaardige zuivelproducten gemaakt van haver, amandelen, soja, noten, rijst en kokos. De grote supermarkten in ons land hebben een uitgebreid assortiment in de schappen.

Het plantaardig zuivel van Albert Heijn, Dirk van den Broek en Jumbo vind gretig aftrek bij de consument. Hiermee heeft traditionele zuivel een geduchte concurrent gekregen. Nu vraag ik me af waar dat toch vandaan komt, die vraag naar meer plantaardige zuivel en plantaardige dranken?

Joris Driepinter

Iets wat ik constateer is de nieuwe inzichten van de laatste jaren met betrekking tot het effect van het nuttigen van dierlijke zuivel. Toen ik een jong ventje was werd aanbevolen om dagelijks minimaal 3 glazen melk per dag te drinken.

Vandaag is het heel gebruikelijk dat mensen zuivel van dieren juist links laten liggen en voor plantaardige zuivel kiezen. Wat een contrast met de reclamecampagne op TV van Joris Driepinter!

Joris Driepinter was een cartoon figuurtje met steevast drie glazen met een grote letter M erop afgedrukt. Hij was in het leven geroepen door het Nederlands Zuivelbureau om vooral jonge mensen op het hart te drukken dat melk heel gezond voor je was.

Vooral het feit dat er veel calcium in zat werd benadrukt. Calcium wat van essentieel belang was voor de opbouw van sterke botten en een goed gebit. Dat je sterk werd  van het drinken van melk werd o.a. uitgedrukt door Joris die wel een olifant kon optillen!

Allergie voor koemelkeiwitten en lactose allergie

Naast deze STER-campagne kan ik me ook nog herinneren dat er een project was met zogenaamde ‘schoolmelk’. Dit was een initiatief van het Voedingscentrum en het ministerie van onderwijs met als doel om schoolgaande jeugd te helpen aan de dagelijkse behoefte aan melk.

Aan de leerlingen in het basis-onderwijs werd heerlijk gekoelde melk uitgereikt en door de leerlingen gedronken.

Zouden we nu een dergelijk project willen opzetten dan is de invulling daarvan niet zo eenvoudig meer. Hoeveel kinderen hebben er niet een allergie voor melk-eiwitten of de in melk aanwezige lactose?

Laat staan de kinderen van ouders die er een veganistische levenswijze op na houden. De koelkast op school zou gevuld moeten worden met soja-melk, amandel-melk en niet in de laatste plaats havermelk. Goede plantaardige alternatieven voor zuivel!

Is Plantaardige Zuivel beter voor het milieu?

Vooral de laatst genoemde havermelk is aan een enorme opmars bezig. Vanuit het oogpunt van CO-2 uitstoot is dat een heel goede zaak. De teelt van haver gaat met veel minder uitstoot van broeikasgassen gepaard dan het houden van melk-vee.

En dat geld in het algemeen voor alle plantaardige grondstoffen waarvan plantaardige zuivel wordt gemaakt.

Ter vergelijking; bij de productie van koemelk ontstaat 1,2 kilo CO-2 uitstoot terwijl bij de productie van een liter haver’melk’ slechts 0,5 kilo CO-2 uitstoot vrijkomt! Met het gebruiken van plantaardige zuivel is ook de veestapel geholpen.

Immers, hoe minder dierlijke zuivel we gebruiken hoe minder koeien (en geiten) er intensief gehouden hoeven worden! Laten we dan ook vooral kiezen voor biologisch dan weten we in ieder geval dat het dier ook een goed leven heeft.

Is plantaardige zuivel gezonder dan dierlijke zuivel?

Buiten de mensen die plantaardige zuivel nuttigen vanwege een allergie tegen koemelk-eiwitten of lactose, is niet aangetoond dat plantaardige zuivel perse gezonder is dan dierlijke zuivel.

Veel is afhankelijk van bijvoorbeeld de samenstelling en toegevoegde stoffen in plantaardige zuivel. Daarom is het van belang om bij koop van plantaardige alternatieven voor zuivel het etiket nauwkeurig te bestuderen.

Wel is het gehalte aan, vaak verzadigde, vetten in dierlijke zuivel veel hoger dan in de plantaardige varianten. Daarom gaan plantaardige zuivel en afvallen vaak heel goed samen. En met minder verzadigde vetten in je voeding is de kans op hart- en vaatziekten ook aanzienlijk kleiner.

In die opzichten is plantaardige zuivel gezonder dan dierlijke zuivel. Overigens zijn termen als soja-melk en haver-melk sinds 2017 niet meer toegestaan door het Europese Hof van Justitie. Producenten gebruiken daarom nu namen als sojadrank of haverdrink om hun producten aan te prijzen.

Plantaardige zuivel in de koffie

De baristas van 10 jaar geleden hadden alleen volle en halfvolle melk in de koellades staan. Tegenwoordig staat er minimaal havermelk, sojamelk, amandelmelk en lactose-vrije melk naast. Het bestellen van een cappuccino of latte gaat nu dan ook met veel vragen gepaard.

Wil je een latte met lactosevrije melk, havermelk of sojamelk? Wil je een soja-cappuccino of een espressomacchiato met amandelmelk? Allemaal vragen die voorbij komen bij je favoriete koffietentje!

Oatly, marktleider op gebied van haverdrank

In de jaren ‘90 werd door onderzoekers aan de Universiteit van Lund in Zweden ontdekt dat natuurlijke enzymen het vezelrijke haver konden omzetten in een voedingsrijke drank. Deze methode werd gepatenteerd en is nog steeds de basis van de haverproducten van het Zweedse Oatly.

Onlangs is het bedrijf naar de beurs gegaan en worden de producten van Oatly in meer dan 20 landen in Europa en Azië aan de man gebracht.

Zelf ben ik een enorm grote fan van het ijs van Oatly en dan vooral van het Chocolade-ijs! Een verschrikkelijk lekkere, volle romige smaak met tonen van donkere chocolade. Voor mij geen conventioneel chocolade-ijs meer!

Er zijn veel verschillende smaken in het Oatly-assortiment met hippe namen zoals; Really Posh Salty Caramel and Hazelnut Ice Cream en Pretty Average Vanilla Ice-cream. 

Ik voorzie dat er binnen afzienbare tijd speciale vegan-ijssalons in het straatbeeld gaan verschijnenen.