Waarom zoemen bijen | de wetenschappelijke verklaring

Bijen zijn fascinerende insecten die van groot belang zijn voor onze ecosystemen. Een van de meest opvallende kenmerken van bijen is hun gezoem. 

Maar waarom zoemen bijen eigenlijk? Dit is een vraag die al lang wetenschappers en imkers bezighoudt en waar nog steeds veel onderzoek naar wordt gedaan.

Het zoemen van bijen wordt veroorzaakt door de trillingen van hun vleugels. Wanneer bijen vliegen, bewegen hun vleugels met hoge snelheid heen en weer. 

Deze beweging veroorzaakt trillingen in de lucht, die we horen als het karakteristieke gezoem van bijen. 

Het zoemen van bijen kan verschillen in toonhoogte en volume, afhankelijk van de soort bij en de omstandigheden waarin ze vliegen.

Naast het feit dat bijen zoemen tijdens het vliegen, hebben ze ook andere manieren van communicatie. 

Bijen gebruiken bijvoorbeeld dansen om de locatie van voedselbronnen aan te geven aan andere bijen in de kolonie. 

Door te trillen met hun lichaam geven ze informatie door over de afstand en richting van de voedselbron. Het is fascinerend om te zien hoe deze kleine insecten zo'n complexe taal hebben ontwikkeld om te communiceren met elkaar.

Waarom bijen zoemen

Bijen zijn bekend om hun zoemende geluid wanneer ze door de lucht vliegen. Maar waarom zoemen bijen eigenlijk? 

Dit is een vraag die veel mensen zich stellen. In deze sectie wordt uitgelegd wat de functie is van het gezoem van bijen en hoe bijen zoemen.

Functie van het gezoem

Het gezoem van bijen heeft verschillende functies. Ten eerste kan het gezoem communicatie tussen bijen onderling bevorderen. 

Bijen gebruiken hun zoemgeluid om te communiceren over de locatie van voedselbronnen en om elkaar te waarschuwen voor gevaar. 

Daarnaast kan het gezoem van bijen ook dienen als verdedigingsmechanisme. Het luide gezoem kan vijanden zoals wespen en vogels afschrikken.

Hoe bijen zoemen

Het gezoem van bijen wordt veroorzaakt door de vleugelslag van de bijen. Bijen hebben twee paar vleugels die onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen. 

De vleugels bewegen razendsnel heen en weer, waardoor er een trilling ontstaat in de lucht. 

Dit veroorzaakt het zoemende geluid dat we horen wanneer bijen in de buurt zijn. Het geluidsniveau van het gezoem kan variëren, afhankelijk van de grootte en snelheid van de vleugelslag en het aantal bijen dat aanwezig is.

Bijen en bestuiving

Als bijen voedsel in de vorm van nectar verzamelen bezoeken ze daarvoor vele soorten bloeiende bloemen. 

Door in de kelk van een bloem te vliegen en te blijven slaan met de vleugels kan de bij de nectar uit de bloem halen. 

Het in zeer hoog tempo slaan van die vleugels zorgt voor het typische gezoem wat jij en ik horen als een bestuiver in een bloem zit. De trillingen die de vleugels hierbij maken zorgen ervoor dat er stuifmeel op de bij beland die vervolgens weer meegenomen wordt naar een volgende bloem. 

Op deze manier zal er bevruchting plaats vinden, waarmee de waarde van de bij voor onze ecosystemen is bewezen.

Bijen spelen dus een cruciale rol in de bestuiving van bloemen en planten. 

Zonder bijen zou de voortplanting van veel plantensoorten op de tocht staan, waardoor ook de voedselvoorziening van mens en dier in gevaar zou komen. In de volgende alinea’s ga ik in op de rol van bijen en bestuiving en het effect hiervan op ecosystemen.

Rol van bijen in bestuiving

Bijen zijn belangrijke bestuivers van bloemen en planten. Tijdens het verzamelen van nectar en stuifmeel van bloemen, nemen bijen onbewust stuifmeel mee van de ene bloem naar de andere. Hierdoor vindt bestuiving plaats, wat leidt tot de vorming van vruchten en zaden. 

Dit is niet alleen belangrijk voor de voortplanting van planten, maar ook voor de voedselvoorziening van mens en dier. Meer dan 80% van de voedselgewassen is afhankelijk van bestuiving door insecten, zoals bijen.

Bijen zijn niet alleen belangrijk voor de bestuiving van gekweekte gewassen, maar ook voor de voortplanting van wilde planten. 

Meer dan 85% van alle wilde planten is afhankelijk van bestuiving door insecten. Bijen zijn hierbij de belangrijkste bestuivers.

Effect op ecosystemen

De rol van bijen in bestuiving heeft een grote invloed op ecosystemen. Doordat bijen zorgen voor de voortplanting van planten, dragen zij bij aan de biodiversiteit en de stabiliteit van ecosystemen. 

Bijen zijn niet alleen belangrijk voor de voortplanting van planten, maar ook voor de voedselvoorziening van andere dieren. 

Veel dieren, zoals vogels en zoogdieren, zijn afhankelijk van vruchten en zaden die ontstaan door bestuiving.

Door de afname van bijenpopulaties, onder andere door het gebruik van pesticiden en de afname van geschikte leefomgevingen, komt niet alleen de voedselvoorziening van mens en dier in gevaar, maar ook de biodiversiteit en de stabiliteit van ecosystemen. 

Het is daarom belangrijk om bijen te beschermen en te zorgen voor geschikte leefomgevingen.

Bedreigingen voor bijen

Bijen spelen een cruciale rol in ons ecosysteem en zijn verantwoordelijk voor de bestuiving van veel van onze voedingsgewassen. 

Helaas worden bijen geconfronteerd met verschillende bedreigingen die hun voortbestaan in gevaar brengen.

🐝 Verlies van habitat

Een van de grootste bedreigingen voor bijen is het verlies van hun habitat. Door de intensieve grootschalige landbouw, de verstedelijking en het strakker en efficiënter beheer van ons groen, hebben bijen steeds minder plekken om te nestelen en voedsel te vinden. 

Dit heeft vooral invloed op wilde bijensoorten die overwegend solitair leven.

🐝 Pesticiden en ziekten

Daarnaast worden bijen ook bedreigd door pesticiden en ziekten. Pesticiden kunnen bijen vergiftigen en hun immuunsysteem verzwakken, waardoor ze vatbaarder worden voor ziekten. 

Een bekende ziekte onder honingbijen is de varroa-mijt, een parasiet die zich voedt met het bloed van bijen en de kolonies kan verzwakken en zelfs vernietigen.

Naast de varroamijt hebben bijen ook te maken met andere ziekten zoals de Amerikaanse vuilbroed, de Europese vuilbroed en de Nosema-schimmel. 

Deze ziekten kunnen leiden tot massale bijensterfte en hebben een grote impact op de bijenpopulatie.

Conclusie

Het zoemen van bijen is een fascinerend fenomeen dat al lang de aandacht trekt van wetenschappers en bijenhouders. 

Onderzoekers hebben ontdekt dat bijen zoemen om verschillende redenen, zoals communicatie tussen bijen, navigatie en als gevolg van het winnen van nectar uit bloemen. 

Het zoemen van bijen is niet alleen belangrijk voor de bijen zelf, maar ook voor de mensheid, omdat bijen een cruciale rol spelen in de bestuiving van veel gewassen.

Hoewel wetenschappers nog steeds veel te ontdekken hebben over het zoemen van bijen, is er al veel bekend over hoe bijen geluid maken en waarom ze zoemen. 

Door de trillingen van hun vleugels te gebruiken, creëren bijen een zoemend geluid dat kan worden gehoord door andere bijen en zelfs door sommige planten. 

Dit geluid wordt gebruikt om te communiceren over voedselbronnen en andere belangrijke informatie.

Naast het zoemen van bijen zijn er nog veel andere fascinerende aspecten van deze insecten die onderzoekers blijven bestuderen. 

Door meer te leren over bijen en hun gedrag, kunnen wetenschappers en bijenhouders beter begrijpen hoe ze deze belangrijke insecten kunnen beschermen en behouden voor toekomstige generaties.