Recept voor zelfgemaakte kruisbessenjam

 Een misschien wat minder bekende bessensoort in ons land is de kruisbes. Door onze zuiderburen wordt deze bes ook wel, terecht, stekelbes genoemd. De struiken van de kruisbes beschikken inderdaad over venijnige doorntjes!

Als je niet net als ik enkele struiken kruisbessen in je tuin hebt zul je op zoek moeten gaan naar kruisbessen in de winkel. In de gewone supermarkt kom je ze maar zelden tegen, je zult dus naar een groentenspecialist toe moeten gaan. 

Ook kun je nogal eens kruisbessen kopen van particulieren. Stap maar eens op de fiets voor een rondje door de polder of het buitengebied. Misschien kom je wel een adresje tegen?!

Kruisbessen heb je in een groene en in een rode variant. Het is belangrijk dat je, ongeacht de soort, goed rijpe vruchten kiest. 

De kruisbes is van zichzelf namelijk redelijk zuur en onrijpe vruchten kunnen zelfs een wrange zuurheid hebben. Let hier dus op als je gaat plukken of bessen moet gaan kopen!

De kruisbes beschikt over een dikke, enigszins taaie schil en word dan ook vooral gebruikt in marmelades, jam en andere bereidingen.  

Benodigde gereedschappen en keukenapparatuur 

• Fornuis
• Grote pan
• Aardappelschilmesje
• Houten pollepel
• Vergiet of zeef
• 5 middelgrote jampotten + metalen deksels 
• Grote kom of schaal

Ingrediënten (voor 5 potten jam)

• 1 kilo rijpe groen of rode kruisbessen
• 1 kilo geleisuiker (met pectine)
• Eventueel extra pectinepoeder

Bereidingstijd voor deze heerlijke fris/zure jam is ongeveer 1 tot 1 1/2 uur. Vooral het verwijderen van steeltjes en kroontjes kost wat tijd.

Bereidingswijze

Als je zelf kruisbessen in je tuin hebt zul je eerst aan de slag moeten gaan om de bessen te plukken. Bij dit bessen plukken zul je al snel merken dat de kruisbes over venijnige doorntjes beschikt. 

Het is dan ook raadzaam om de bessen te plukken met tuinhandschoenen aan en lange mouwen. Zo voorkom je de pijnlijke gevolgen van de scherpe doorntjes!

• Was de bessen in ruim koud water en verwijder ongeregeldheden zoals blaadjes en insectjes. 
• Haal de bessen uit het water en laat ze uitlekken in een vergiet of in een zeef. 
• Als de bessen zijn uitgelekt moet je de aan de bessen aanwezige kroontjes en steeltjes gaan verwijderen. Dit is een uiterst tijdrovend karweitje, maar wel belangrijk. Met name de steeltjes kunnen een bitterheid aan de jam geven die niet gewenst is.

Je verwijdert de kroontjes en de steeltjes met een scherp aardappel schilmesje. Tijdens dit karweitje kun je gelijkertijd de bessen controleren en eventueel onrijpe of rotte vruchten verwijderen. 

Ga er lekker voor zitten en zorg voor een goede houding. Omdat je misschien wel 3 kwartier intensief in dezelfde houding bezig bent is dit van belang.

• Als je de steeltjes en kroontjes van de kruisbessen hebt verwijdert is het tijd om jam te gaan maken.
  
  We hebben eerder al enkele jamrecepten aan je uitgeschreven en zoals je dus weet is jam maken niet erg moeilijk. Het belangrijkste is de selectie van het (rijpe) fruit en dat je de jam niet laat aanbranden. Verder kan een kind de was doen.
  
  
• Doe alle bessen in de pan en voeg de geleisuiker toe en een klein scheutje water. 
• Zet de pan op het vuur en breng de vruchten op een middelhoog vuur aan de kook. Laat de bessen ongeveer 5 à 10 minuten onder voortdurend doorroeren zachtjes koken. 
• Proef een beetje, afgekoelde, jam om te bepalen of ze zoet genoeg is. Indien nodig voeg je wat suiker toe of eventueel wat citroensap. 

Om te controleren of de jam goed geleert doe je de geleerproef!

Doe een eetlepel jam op een gebaksbordje en laat dit in de koelkast afkoelen. Als de jam na het afkoelen mooi gestold is en niet meer vloeibaar is, is de jam klaar. 

• Tijdens het koken van de jam kun je de jampotten en deksels in gereedheid brengen. Ze moeten van tevoren gesteriliseerd worden zodat je de jam goed kunt bewaren.
• Vul hiervoor de jampotten met kokend water en leg ook de deksels in kokend water. Leeg vervolgens de potten en zet ze omgekeerd op een brandschone keukendoek om uit te lekken. 
• Laat ook de metalen deksels goed uitlekken.
• Vul de jampotten tot net iets onder de rand met de jam. 
• Doe de deksel op de pot en draai de potten om en zet ze weg.
  
  Op deze manier treed er een vacuüm op in de pot wat van belang is voor het bewaren. Plaats nu de potten jam op een liefst donkere, enigszins koele plaats zoals een voorraadkast, of helemaal ideaal, in de kelder.
  
  De jam is te bewaren tot aan de oogst van het nieuwe fruit, volgend jaar.

Zelf jam maken is 1 van mijn favoriete manieren om fruit voor bewaring geschikt te maken. Het zorgt er bovendien ook nog eens voor dat je heel de winter kunt genieten van wat de zomer heeft opgebracht.