Wat is duurzaam gevangen vis?

Wat is duurzaam gevangen vis?

Hoe weten we wanneer er sprake is van duurzaam gevangen vis? We hebben de vraag wat is duurzaam gevangen vis dan ook geprobeerd te beantwoorden, voor jou en voor onszelf.

Misschien is het wel goed om te beginnen met het feit dat duurzaam gevangen vis of duurzaam gekweekte vis niet veel zegt over dierenwelzijn.

Want helaas wordt dat vaak niet gewaarborgd bij beide soorten duurzame vis. Veelal zegt duurzaam gevangen vis iets over de manier waarop de vis gevangen wordt.

Zo zullen vissers die duurzaam vissen rekening houden met de impact op het milieu bij hun visvangst. De gebruikte vismethode zal een zo klein mogelijke invloed uitoefenen op de vis en andere in het water levende dieren. 

De duurzame visser zal proberen het eco-systeem zo min mogelijk aan te tasten. Het gebruik van de grote sleepnetten wordt beperkt of in het geheel niet toegepast.

Door geen sleepnetten te gebruiken wordt voorkomen dat de bodem van de zee of de oceaan waarin men vist verwoest wordt. Vooral vanaf een diepte van 600 meter is de bodem erg kwetsbaar. Er leven veel speciale haaien en andere bijzondere en kwetsbare vis- en diersoorten.

Duurzame vis keurmerk

Een heel bekend duurzame vis keurmerk is het internationale MSC keurmerk. MSC staat voor Marine Stewardship Councel en staat in de top tien van keurmerken.

Wat is nu duurzame vis? In ons land zijn de volgende vissen met het MSC-keurmerk verkrijgbaar en dus duurzame vis; 

• tonijn
• haring 
• schol
• zalm
• makreel
• mosselen
• heek
• koolvis
• garnalen.

Het MSC heeft zich als doel gesteld dat er een verantwoordelijk beheer is van de voorraden vis, schaal- en schelpdieren. Er wordt hierop ook door het MSC beloond met het duurzame vis keurmerk.

De norm voor een duurzame en goed beheerde visserij is door het MSC onafhankelijk ontwikkeld.

Wereld Natuur Fonds

Oorspronkelijk is het MSC in ‘96 opgericht door het World Wildlife Fund in samenwerking met Unilever. Sinds ‘99 is het een onafhankelijke organisatie die een standaard heeft ontwikkeld waarmee andere onafhankelijke certificering bureau’s het keurmerk kunnen toekennen aan duurzaam verkregen visserijproducten. 

Wat is duurzaam gevangen vis?

Duurzame vissers zullen bij hun manier van vissen rekening houden met de visstand. Er wordt niet meer vis gevangen dan de huidige visstand toestaat.

Ze gaan hierin verder dan de vaak door internationale afspraken tot stand gekomen visquota. Door bijvoorbeeld de netten aan te passen aan de maat vis die aan land gebracht mag worden hoopt de wetgever dat er minder bijvangst is van ondermaatse vissen.

Deze ondermaatse vissen worden vaak teruggegooid in zee en veel daarvan sterft uiteindelijk. Dat zorgt voor een teruglopende stand van de betreffende soort.

Duurzaam gevangen vis en bijvangsten

De vissers die aan het MSC keurmerk willen voldoen letten er ook op dat ze geen of zo min mogelijk bijvangst in hun netten krijgen. Vaak werden die bijvangsten vernietigd of terug in zee gegooid waarna ze niet overleven. Door bijvangsten dus te beperken voorkom je hier onnodige vissterfte mee.

Duurzaam vis kweken

Vanwege de teruglopende visstand in de zeeën en oceanen worden er al enkele tientallen jaren vissoorten gekweekt. Een zeer bekend voorbeeld hiervan is de door de Noren gekweekte zalm. Voordeel van duurzaam vis kweken boven gevangen vis is dat je meer grip hebt op de invloeden voor het leefmilieu in de zee.

Economisch voordeel

Een ander voordeel is dat de gekweekte zalm een stuk minder hoeft te kosten. Minder afhankelijk immers van de visstand en minder arbeidsintensief om de vis te ‘oogsten’.

We hebben dat gemerkt in de winkel waar zalm nu stukken goedkoper is dan bijvoorbeeld kabeljauw. Iets wat in het verleden precies andersom het geval was.

Helaas worden er bij het kweken van vis dezelfde fouten gemaakt als in de intensieve veehouderij; preventief toedienen van antibiotica en andere medicatie en te veel dieren op een te klein oppervlak.

Gelukkig komt hier de laatste jaren al veel verandering in. Mede door het keurmerk voor duurzaam gekweekte vis, het ASC keurmerk. ASC staat voor Aquaculture Stewardship Councel.

Het ASC keurmerk geld voor duurzaam gekweekte vis, schaal- en schelpdieren en is een internationaal keurmerk. Vooralsnog richt het keurmerk zich op die vis waarnaar de vraag op de markt het hoogst is. Ook is het gericht op sterk groeiende productie en de hoogste impact op het milieu.

De eisen van het ASC hebben onder andere betrekking op het voer, gebruik van chemicaliën en regels voor minder en beter gereguleerd gebruik van antibiotica. Ook moeten de regels zorgen voor het  beschermen van de ecosystemen en de lokale bio-diversiteit. 

Zelfs aan de arbeidsomstandigheden van de arbeiders in de sector worden eisen gesteld en er zijn regels aan hoe kwekerijen rekening moeten houden met de lokale gemeenschap.

Op het gebied van dierenwelzijn beperkt het ASC zich tot eisen op het gebied van een optimale groei van de vis die ook goed uitpakt op gebied van dierenwelzijn. 

Zo worden er eisen gesteld aan de waterkwaliteit, stressvermindering en leefruimte. Ontbreken helaas nog de eisen op gebied van transport van de levende dieren en de slacht met verplichte verdoving!

Bestaat er biologische vis?

Inderdaad bestaat er zoiets als biologische vis. Er is een EU biolabel wat ook voor vis kan gelden. Echter gaat dit alleen op voor gekweekte vis omdat er aan het label voorwaarden gelden die alleen gegarandeerd kunnen worden bij gekweekte vis. 

Je moet dan denken aan regels op gebied van schoon water, voldoende ruimte en biologisch visvoer. Ook wordt het gebruik van (kunstmatige) hormonen bij de kweek verboden.

Dierenleed

Biologische kweekvis wordt ook nog eens op een diervriendelijke manier geslacht. De biologisch gekweekte vissen dienen te worden verdoofd voordat ze geslacht worden, waardoor dit pijnloos gebeurt.

Biologische zalm wordt in Europa bijvoorbeeld gekweekt in Ierland, Schotland en Noorwegen. Frankrijk is een grote producent van biologisch gekweekte forel.

Verschillen biologische vis en duurzaam gevangen vis

De verschillen tussen biologische vis en duurzaam gevangen vis zijn dus tweeledig. Biologische vis is vis die gekweekt is volgens normen die gecontroleerd worden. 

En duurzaam gevangen vis is wilde vis die gevangen wordt daarbij het ecosysteem zoveel mogelijk te respecteren.

Wil jij als duurzame consument weten of de vis die je gaat kopen duurzaam gevangen vis of duurzaam gekweekte vis is, kijk dan op de app van de VISwijzer. 

Dit digitale hulpmiddel voor het kiezen van jouw duurzame vis is in het leven geroepen door de stichting Goede Vis. Deze organisatie heeft als doel om in 2030 uitsluitend duurzaam gevangen vis en duurzaam gekweekte vis in de schappen in Nederland te brengen.

Duurzaam gevangen vis in de schappen

In het supermarktkanaal is al 70% van de verkrijgbare vis duurzaam gevangen vis of duurzaam gekweekte vis. Helaas blijven de viswinkels en visboeren in de ambulante handel en de horeca hier ver op achter. 

Slechts 6% van de vis in de horeca en maar 1% van de vis in de kramen en viswinkels is duurzaam gevangen vis of duurzaam gekweekte vis! Foei! De stichting Goede Vis hoopt ook hierin verandering te kunnen brengen.

De VISwijzer geeft je een uitgebreid overzicht van alle commerciële gevangen en gekweekte vissoorten. Je ziet eenvoudig welke vis je beter niet en welke je gerust wel kunt kopen en eten.

Zo is bijvoorbeeld de wilde paling al jaren wereldwijd in zijn bestaan bedreigd en kun je die het beste links laten liggen. Aan de andere kant hebben we in Nederland te maken met een ware plaag aan rivierkreeftjes in onze wateren. Dan is de keus toch snel gemaakt?!

Op de app VISwijzer kun je speciaal zoeken naar vis door bijvangst verkregen. De steenbolk (of steenwijting) en de grauwe poon (zie afbeelding) zijn hiervan twee voorbeelden.

Door deze vis te kopen draag je ertoe bij dat er ook meer door de vissers op gevist gaat worden. Ze worden dan van bijvangst naar hoofdvangst wat beter is voor de stand van de meer populaire vissoorten zoals schol, tong en kabeljauw.

Op deze manier kun jij er als consument ook toe bijdragen dat we nog vele honderden jaren kunnen blijven genieten van een lekker duurzaam gevangen gebakken visje!