Wat is duurzaam bouwen?

We krijgen vaak de vraag voorgelegd wat is duurzaam bouwen. Met een beetje fantasie kan iedereen daar wel een antwoord op bedenken. 

Maar wat is duurzaam bouwen nou volgens de definities? Hierop gaan we je proberen antwoord te geven. Allereerst de korte definitie van wat is duurzaam bouwen. 

Duurzaam bouwen is bouwen met duurzaamheid als uiteindelijk doel. Klinkt simpel hè, maar zo gemakkelijk maak ik me er niet vanaf.

Uiteraard komen er nog wel meer aspecten kijken bij het duurzaam bouwen. Enkele voorbeelden daarvan zijn dat niet alleen gedurende het bouwen men zich richt op duurzaamheid maar ook tijdens het ontwerp en het gebruik van het gebouw.

Bij duurzaam bouwen houdt men zelfs rekening met hoe een gebouw eventueel later duurzaam gesloopt en hergebruikt kan worden.

Om de term duurzaam bouwen te ‘beschermen’ en voor de duidelijkheid en uniformiteit zijn er verschillende labels of keurmerken en certificaten opgericht. Enkele in ons land bekende daarvan zijn BREEAM, LEED en GPR.

TNO onderzoeksinstituut

In ons land is de Nederlandse overheid in de vorm van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, de stimulator voor duurzaam bouwen. Hiervoor zijn subsidies in het leven geroepen en bestaat de mogelijkheid voor bedrijven op een korting op de vennootschapsbelasting.

Deze zijn afhankelijk van de mate waarin er duurzaam gebouwd is en moeten bekrachtigd worden met afgegeven certificaten.

Het TNO onderzoeks-instituut verricht research naar methodes om duurzaam te kunnen bouwen, verbouwen en renoveren.

Ze doet dit niet alleen voor afzonderlijke gebouwen maar ook voor hele nieuwe woonwijken en andere grootschalige stedenbouwkundige projecten. Enkele voorbeelden van duurzaam bouwen zijn de Nulwoning en het Passief huis.

De Nulwoning

De nulwoning is misschien wat bekender onder de naam energieneutrale woning of CO2 neutrale woning. Dit soort woningen zijn erop gericht om met een hoog comfort niveau en een normaal leefpatroon een heel jaar door evenveel energie op te wekken als te gebruiken.

Ze zijn daarmee niet per se onafhankelijk van bijvoorbeeld het elektriciteitsnetwerk. In de zomer teveel opgewekte  zonne-energie mag gerust worden terug geleverd aan het net om daar in de winter weer gebruik van te maken.

Als je een nulwoning wilt bouwen begin je met het energieverbruik zo minimaal mogelijk te maken. Dit doe je ander andere door verregaande isolatie, het plaatsen van 3-voudig glas en de woning te richten op het zuiden voor een optimale zon inval.

Daarnaast is de vorm van verwarmen zeer belangrijk, meestal kiest men voor thermische warmte met een warmtepomp voor duurzame verwarming.

Zeer belangrijk bij de bouw van een nulwoning is de installatie van een zonne-energie centrale. Door een groot aantal panelen te installeren op de juiste helling en onder de juiste hoek wordt zoveel mogelijk hernieuwbare energie opgewekt.

Hiermee kunnen andere in de energie neutrale woning aanwezige apparaten van stroom worden voorzien. Een alternatief voor zonne-energie zou ook windenergie kunnen zijn. 

Het Passiefhuis

Het concept van het passiefhuis is weer net anders van de hierboven beschreven nulwoning. Het komt erop neer dat een passiefhuis niet meer dan 15 kWh per vierkante meter mag verbruiken aan ruimteverwarming.

Die 15 kWh komt erop neer dat in theorie een haardroger 100 vierkante meter zou moeten kunnen verwarmen. Gedurende een aantal maanden per jaar zal een passiefhuis geen externe energie hoeven te gebruiken voor verwarming.

In die maanden wordt het huis verwarmd door zogenoemde passieve warmtebronnen zoals de zon, de mensen die erin wonen en de afgifte van warmte door apparaten.

Bij een passiefhuis worden de ramen, in het geval van Nederland, zoveel mogelijk op het westen, zuiden en oosten geplaatst. Dit zijn de zijdes die de meeste zon inval hebben. Ramen aan de noordzijde worden zoveel mogelijk weggelaten.

Al in de jaren ‘70 werd dit principe bedacht door een Zweedse ingenieur en professor, Bo Adamson. Uiteraard speelt ook een gedegen isolatie van de woning een grote rol bij het vasthouden van de warmte. Iets waar ze in Zweden door ervaring wel kaas van hebben gegeten!

Tips voor duurzaam bouwen

• Al bij het ontwerpen van je huis zou je rekening moeten houden met de levensduur van je huis. Hierdoor verlaag je de belasting van het milieu. Houd al tijdens het ontwerp rekening met duurzame bouwwijzen en duurzame bouwmaterialen.
• Als je gaat kiezen voor materialen probeer dan rekening te houden met recycling en hergebruik ervan bij eventuele sloop van de woning aan het einde van de levensduur.
• Denk bij een bestaande woning niet meteen aan sloop maar overweeg een duurzame renovatie. Misschien komt de woning wel in aanmerking voor splitsing of juist samenvoeging.
• Maak het ontwerp niet te specifiek qua indeling en smaak. Zorg ervoor dat latere gebruikers de woning eenvoudig kunnen aanpassen aan hun wensen.
• Duurzame bouwtechnieken. Let erop dat je eventueel al tijdens de bouw energie- en materiaal besparende methodes toepast.
• Voer maatregelen door die tijdens het gebruik van het gebouw voor energiebesparing zorgen. Heb je warm water via een warmtepomp sluit daar dan was- en afwasmachine op aan!
• Zorg ervoor dat ook het onderhoud en het beheer van het gebouw energiezuinig zijn. Onderhoudsvriendelijke kozijnen en ramen zijn hier een voorbeeld van.