Plastic zwerfafval, een ramp voor de natuur!

Kan plastic in de natuur verteren? Waar laat ik het biodegradable plastic? Lost statiegeld op plastic flessen het probleem op van de plastic soep in zeeën en oceanen? Er bestaan heel veel vragen en onduidelijkheden over plastic afval. Ik hoop je in deze blog wat antwoorden te kunnen geven op jouw vragen over plastic en plastic zwerfafval.

Een groot probleem wereldwijd is de plastic soep in oceanen en zeeën. Als je in google de zoekterm plasticsoep intoetst en je gaat naar afbeeldingen dan slaat de schrik je om het hart. Nooit echt bij stil gestaan hoe groot het probleem van plastic zwerfafval wereldwijd is. 

Zeeschildpad verstrikt in plastic

Op de afbeeldingen zie je letterlijk hele stranden en enorme wateroppervlaktes volledig bedekt met plastic zwerfafval. Natuurlijk ontbreken ook de foto’s niet van dieren verstrikt in plastic afval en dieren die plastic opeten. 

Meest schokkend vond ik nog wel de foto van een zeeschildpad die verstrikt was geraakt in de plastic wikkel van een 6-pack.

De wikkel was al in een vroeg stadium om het dier terecht gekomen waardoor de groei van zijn schild er zich aan had aangepast. Het gevolg is een schildpad in de vorm van een 8, werkelijk stuitend om te zien. 

Statiegeld op plastic flesjes lost probleem niet op

Plastic zwerfafval is echt een grote bedreiging voor het milieu, gelukkig dat er inmiddels  statiegeld op kleine plastic flesjes is ingevoerd. Maar dit lost natuurlijk niet het wereldwijde probleem op, daarvoor zijn meer maatregelen nodig.

Een belangrijke maatregel is dat de burgers zelf ervoor gaan zorgen te voorkomen dat ze plastic zwerfafval veroorzaken.

Als iedereen gewoon leert om afval in de daarvoor bestemde afvalbakken te deponeren in plaats van het op straat, het strand of in het bos achter te laten scheelt dat al heel veel.

Een betere wereld begint bij jezelf

Ook hier kun je weer wel naar de overheid wijzen maar een betere wereld begint nog altijd bij jou zelf.

Het feit dat de prullenbakken op het strand of op de parkeerplaats vol zitten wil nog niet zeggen dat je je troep er dan maar naast moet gooien. 

Gewoon mee naar huis nemen en daar in de kliko gooien is natuurlijk een veel betere oplossing.

Plastic verteren of plastic verweren?

Het grote probleem met plastic zwerfafval is dat het niet verteert. Wat er hooguit met plastic gebeurt na verloop van tijd is dat het plastic verweert. 

Het plastic valt dan uit elkaar en blijft alsnog in microscopisch kleine deeltjes in het milieu achter. 

Door de inwerking van de zon, de atmosfeer, regen en wind wordt het plastic in kleinere brokjes afgebroken, de zogenaamde microplastics.

Plastic verteren is een zeer ingewikkeld proces met enzymen, moleculen en bacteriën waarmee ik je hier zeker niet wil gaan vervelen.

Door onderzoekers internationaal worden al wel enkele hoopgevende resultaten geboekt m.b.t. plastic verteren door bacteriën uit koeienmagen en andere in de natuur voorkomende micro-organismen. Maar dat staat nog in de kinderschoenen en het is nu al 2 voor 12!

Plastic scheiden in de kliko

Dat plastic kan verteren is dus een groot fabel. Als je weet dat er wereldwijd slechts 9% van al het plastic afval gerecycled wordt betekent dit dus dat een groot deel nog steeds gewoon verbrand wordt en een deel als zwerfafval in de oceanen terecht komt. 

Bij de verbranding van plastics komen er veel schadelijke stoffen in de lucht terecht. We moeten dus nog veel meer plastic gescheiden aanbieden zodat het kan worden verwerkt tot gerecycled plastic. 

Omdat ook het recyclen van plastic een zware belasting op het milieu legt zou het nog veel beter zijn als we gewoon veel minder plastic gebruiken. 

Heel veel kun je daar zelf al aan bijdragen door bijvoorbeeld geen groenten in plastic te kopen en je eigen herbruikbare tas mee te nemen als je boodschappen gaat doen. 

Lees de tips in ons blog; 80 tips om je ecologische voetafdruk te verkleinen

Flessenwater 220 x duurder dan kraanwater

Ook door geen flesjes met water meer te kopen maar gewoon van thuis een hervulbare fles kraanwater mee te nemen bespaar je het milieu.

En daarnaast ook nog eens je portemonnee, want flessenwater is ongeveer 200x duurder dan kraanwater. Vermits we in Nederland over de beste kwaliteit kraanwater beschikken zou je dit zeker moeten doen!

Bovenstaande maatregelen lijken misschien maar druppels op een gloeiende plaat maar als we hier massaal aan gehoor geven worden het vanzelf heel veel druppels. 

De kracht van de massa valt ook zeker bij het recyclen van plastic niet uit te vlakken.

Wat nog wel een probleem is met gerecycled plastic is de kwaliteit. De meest eenvoudige manier van plastic recyclen, tot korrels vermalen en deze omsmelten, levert plastic op van lage kwaliteit. 

Producenten van plastic artikelen zitten er niet op te wachten en zijn ook niet bereid om er een reële prijs voor te betalen. De chemische manier van plastic recyclen vraagt weer heel veel energie wat ook de prijs weer negatief beïnvloedt.   

Zogenaamde ‘groene’ plastics  

Hoe zit het nou met biobased plastic, biodegradable plastic en compostable plastic?

Er bestaan tegenwoordig plastics die (iets) minder schadelijk zijn voor het milieu. Je bent ze vast al wel eens tegengekomen als je de afvalwijzer hebt geraadpleegd. Maar wat zijn het voor plastics en wat verschillen ze van elkaar? Kunnen deze plastics verteren of toch ook weer niet?

Biobased plastic

Biobased plastic, de naam zegt het eigenlijk al, is plastic geproduceerd uit biologische grondstoffen. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan maiszetmeel, suikerriet en plantaardige oliën en vetten. 

Het voordeel hiervan is dat het hernieuwbare grondstoffen betreft in tegenstelling tot plastic gemaakt van aardolie. Dit zorgt voor een lagere uitstoot van broeikasgassen zoals CO2. Het biobased plastic kan in de afvalbak gewoon bij het plastic afval worden ingeleverd.

Nadeel van biobased plastic is dat voor de productie van de grondstoffen veel landbouwgrond nodig is. En die ruimte kan ook ingezet worden voor de productie van voedsel. 

Vervolgens wordt er voor de teelt van de grondstoffen veel water en vaak ook kunstmest en bestrijdingsmiddelen gebruikt wat weer een nadelig effect heeft op het milieu.

Biodegradable plastic

Dit zijn plastics die afbreekbaar of composteerbaar zijn. Onder invloed van zonlicht, water en bacteriën wordt dit proces in gang gezet. 

Echter dient hierbij gelijk de kanttekening te worden gezet dat het composteren van deze plastics alleen kan plaats vinden in speciaal daarvoor ontworpen composteermachines. 

Het biodegradable plastic dient daar ongeveer 12 weken in te verblijven om onder kunstmatig gecreëerde omstandigheden (o.a. warmte wat veel energie kost!) te composteren. 

Dat betekent automatisch dat je hiervoor het biodegradable plastic zult moeten scheiden van het overige ingezamelde plastic. En daar zit een knelpunt, dat is een bijzonder ingewikkeld proces waaraan hoge kosten zijn verbonden.

Compostable plastic

Plastic verpakkingsmateriaal wat is voorzien van het Kiemplant logo of het OK-Compost logo kan aangemerkt worden als composteerbaar plastic. 

Met dezelfde kanttekening als het biodegradable plastic; het composteren dient in speciale compostmacines onder gecontroleerde omstandigheden te gebeuren. 

Je zou dus denken dat je dit plastic, wat vaak wordt gebruikt voor het verzamelen van je gft-afval, in de gft bak gegooid mag worden. Dit is echter nog niet in heel Nederland van toepassing. 

Dat komt doordat nog niet alle gft composteerbedrijven over de juiste machines beschikken. De aanschaf hiervan is erg kostbaar en het composteerproces is erg energie vretend. 

Check dit dus bij je gemeente voor je het compostable plastic in de gft bak achterlaat. 

Ander probleem van composteerbaar plastic is dat het ook weer niet samen met het andere plastic afval verwerkt kan worden tot gerecycled plastic. 

Dit komt omdat het compostable plastic een andere samenstelling heef als het normale plastic.

Hoopvolle ontwikkeling; Biobased plastic uit restafval

In de plaats Dordrecht verschijnt eind dit jaar een fabriek die volledig biologisch afbreekbaar plastic gaat produceren uit zuiveringszout, industrieel afvalwater en voedselresten. 

Het resultaat van dit proces kan bijvoorbeeld al toegepast worden als afbreekbare plantenbakjes voor de land- en tuinbouw sector. 

De in het zuiveringszout aanwezige bacteriën zouden met behulp van vetzuurrijke stromen het plastic moeten gaan produceren. De vetzuren worden opgeslagen in de vorm van PHBV wat een natuurlijk polyester is. 

Het aldus ontstane product zou zelfs toegepast kunnen worden in de betonindustrie. Het heeft een zelfhelende werking wat scheurtjes in het beton vanzelf weer dicht.

Een hoopvolle ontwikkeling die we met meer dan welgemeende interesse zullen gaan volgen.

Conclusie

De wereld van plastic recycling en bio plastics is een behoorlijk ondoorzichtige. Het is voor een consument vaak volstrekt onduidelijk hoe en waar hij zijn plastic afval moet scheiden. 

Bio plastic in de gft-bak of toch bij het reguliere plastic afval of misschien zelfs bij het restafval? Een ding waar we het wel met zijn allen over eens kunnen zijn is dat er een einde moet komen aan de enorme berg plastic zwerfafval in zeeën en oceanen.

Plastic zwerfafval moet worden teruggedrongen en wel met de grootst mogelijke spoed. Jij kunt hier zelf eenvoudig aan bijdragen door je afval op de juiste plaats achter te laten. 

Verder kun je op veel manieren het plastic zwerfafval beperken door zo min mogelijk producten in plastic verpakking te kopen. Samen onderweg naar een plasticvrij leven!