Wat is mijn ecologische voetafdruk?

De naam van deze website, Ecofoodprint, is direct afgeleid van van het Engelse woord voor ecologische voetafdruk. Omdat wij ook graag schrijven over lekker eten en dat met name doen vanuit een duurzame gedachte hebben we het eigenlijke ecofootprint bewust met een -d geschreven in plaats van met een -t. Ecofoodprint dus! Maar wat is mijn ecologische voetafdruk nu eigenlijk?

Om daar wat dieper op in te gaan hebben we een aantal websites geraadpleegd en ons ook verdiept in redactionele artikelen over dit onderwerp.

We doen dat om jou wat meer te kunnen vertellen over jouw ecologische voetafdruk. En gelijk proberen we je te helpen jouw ecologische voetafdruk verkleinen.

Inhoudsopgave

Wat is mijn ecologische voetafdruk?

Vaak is het zo dat bepaalde woorden of termen vanuit het ‘niets’ ontstaan en klakkeloos door iedereen worden overgenomen. Zonder dat men eigenlijk goed weet wat het woord of de uitdrukking inhoudt.

Dat is ook zo met de ecologische voetafdruk, iedereen heeft er de mond vol van maar wat betekent ecologische voetafdruk is een tweede.

In het kort kun je de term ecologische voetafdruk verklaren met de impact die jij achterlaat op de aarde met jouw levensstijl. De oppervlakte van de aarde die je nodig hebt om te kunnen leven. Om te leven heb je voedsel nodig, verbruik je stroom en moet jouw afval verwerkt worden.

Een andere term voor ecologische voetafdruk is ook wel CO2-footprint. Stoot jij veel CO2 uit of juist minder CO2? De manier waarop jij leeft is hierop direct van invloed.

Maar een nadere verklaring van wat is mijn ecologische voetafdruk is toch eigenlijk wel gewenst, denken wij. Dus ga ik hier proberen antwoord te geven op de vraag wat is mijn ecologische voetafdruk?

De laatste decennia is er veel internationale aandacht voor het klimaat- en milieuvraagstuk. Niet alleen op Europees niveau maar gelukkig ook op globaal niveau wordt er door landen en continenten samen gewerkt.

Veel landen zijn aangesloten bij de Verenigde Naties en maken hier afspraken over hoe om te gaan met de bedreigingen voor onze planeet.

Het klimaatakkoord van Parijs (2015)

De VN organiseert jaarlijks een zogeheten Conference of Parties waarin de leden beslissen over maatregelen en instrumenten die de klimaatveranderingen moeten tegen gaan.

Een goed en recent voorbeeld hiervan is het akkoord van Parijs uit 2015. In dit klimaatakkoord was het verkleinen van de ecologische voetafdruk van de wereld een hoog doel.

Concreet is in dit akkoord tussen de deelnemende landen afgesproken om de globale opwarming te beperken tot 2 graden Celsius en mogelijk zelfs 1,5 graad Celsius.

Getallen die beduidend lager liggen dan berekeningen van wetenschappers over de nabije toekomst hebben doen uitwijzen. Hiermee zetten we grote stappen vooruit om de ecologische voetafdruk van de wereld verkleinen.

Om de opwarming van de aarde te beperken is het verminderen van CO2 uitstoot en andere broeikasgassen een belangrijk middel.

Nou is het afspreken van zo’n voornemen natuurlijk heel mooi maar belangrijker is af te spreken hoe de verschillende leden dit denken te gaan realiseren. Dat doen ze onder andere in de diverse Nationale Bepaalde Bijdragen ofwel de National Determinded Contributions.

Terugtrekking VS in 2017

De EU heeft aan zijn leden wettelijk bindende doelstellingen opgelegd met betrekking tot het verminderen van de CO2 uitstoot, wat globaal gezien uniek is.

Voor de andere leden geld dat ze zich wel committeren aan de gemaakte afspraken maar er uiteindelijk toch ook weer onderuit kunnen door zich terug te trekken. Voorbeeld hiervan zijn de VS die zich onder het beleid van Trump in ‘17 terugtrokken uit het akkoord van Parijs.

Terug naar de vraag wat is mijn ecologische voetafdruk

Om als mens te kunnen leven hebben we allerhande grondstoffen nodig voor de productie van voedsel, energie en kleding bijvoorbeeld. Voorbeelden van zulke grondstoffen zijn o.a. hout, groenten en fruit en ook vis.

Om die grondstoffen te kunnen verbouwen is grondoppervlak nodig. Hoe meer of minder je hiervan gebruikt bepaalt de hoogte van mijn ecologische voetafdruk.

Global hectare

Aan de hand van berekeningen kan worden vastgesteld hoeveel hectares nodig zijn voor 1 persoon, land of bedrijf. Dit doen we met gebruikmaking van de Ecologische Voetafdruk.

Door te meten hoeveel grondstoffen per hectare gegenereerd kunnen worden kun je de biocapaciteit van de aarde vast stellen.

Doordat niet alle grond op de aarde evenveel grondstoffen genereert gaan we hierbij uit van een gemiddelde opbrengst, ofwel de global hectare (gha). De ecologische voetafdruk laat zien hoe groot de invloed van de mens is op de aarde.

We putten de aarde uit!

Als er sprake zou zijn van een eerlijke verdeling globale hectares zou je uitkomen op 1,7 gha per burger. Helaas is het zo dat we in Europa in 2019 al uitkwamen op een verbruik van 2,8 gha per burger.

Dit betekent dat we dus 1,6 (!) aardbol nodige zouden hebben om aan onze behoeften tegemoet te komen. We verbruiken dus meer dan dat er aan energie in de aarde aanwezig is. Met andere woorden, we putten de aarde langzaam uit!

De berekeningen om de ecologische voetafdruk van een land te bepalen worden uitgevoerd door het Global Footprint Network voor de meeste landen op de wereld.

De term ecologische voetafdruk werd internationaal geïntroduceerd aan de Canadese universiteit van British Columbia. In ons land zijn we al bekend met de term sinds 1995 milieuorganisatie De Kleine Aarde uit Boxtel die introduceerde.

Ongelijke verdeling wereldwijd

We leven dus met een te hoge consumptie in verhouding tot het aantal beschikbare hectares. En zoals je niet zal verbazen is dit ook nog eens oneerlijk verdeeld over de wereld.

Als we allemaal zouden leven als de gemiddelde Amerikaan bijvoorbeeld hebben we 4,8 aardbol nodig terwijl de Afrikaanse landen vaak slechts 0,6 aardbol ‘consumeren’.

Earth Overshoot Day

Het Global Footprint Network stelt ook jaarlijks vast wanneer in dat jaar we onze ‘voorraad aarde’ zouden hebben opgebruikt wanneer alle mensen zouden leven als een gemiddelde wereldburger.

We noemen deze dag Earth Overshoot Day. In 2019 viel deze dag al op 29 juli wat dus betekent dat je voor 5 maanden ‘aardbol’ tekort zou komen!

Gemiddelde ecologische voetafdruk Nederlander

De ecologische voetafdruk per land kan nogal uiteenlopen. Wel kun je stellen dat de westerse landen over het algemeen een hogere ecologische voetafdruk achterlaten dan bijvoorbeeld

Afrikaanse landen. Maar zelfs binnen Europa komen grote verschillen voor in de ecologische voetafdruk per land.

De Europees gemiddelde ecologische voetafdruk is 4,8 gha. Als je de ecologische voetafdruk per land binnen Europa gaat bekijken zul je zien dat Finland daar met 7,6 ver bovenuit schiet en een land als Letland er met 2,6 ver onder blijft. De ecologische voetafdruk van de Nederlander staat op 4,4 gha.

Omdat wij in de westerse welvaartseconomie een hoge levensstandaard hebben is de ecologische voetafdruk van de Nederlander dan ook erg hoog.

Allerhande beschikbare vaste diensten zoals elektriciteit, openbaar vervoer en infrastructuur zorgen voor een hoog verbruik. Het is dan ook mede daardoor dat bijvoorbeeld Afrikaanse landen laag scoren qua verbruik van gha per burger.

Wil jij dan ook je ecologische voetafdruk verkleinen, en wie wil dat nou niet, zul je moeten gaan letten op jouw manier van leven. Kleine ingrepen of maatregelen kunnen al een behoorlijk grote invloed hebben op jouw ecologische voetafdruk.

Denk eens aan het verminderen van jouw vlees- en zuivel consumptie. De intensieve veeteelt heeft een enorme impact op de CO2 uitstoot in de wereld.

Met name het houden van rundvee voor vlees en zuivel is erg schadelijk en zorgt voor een grote bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen.

Door te kiezen voor plantaardige alternatieven, zoals plantaardige zuivel, en ook mensen in jouw omgeving daar enthousiast voor te maken maak je gegarandeerd verschil. Ik zeg niet dat je direct vegan moet worden maar gebruik gewoon minder dierlijke producten en je kunt redelijk eenvoudig je ecologische voetafdruk verkleinen!

In een eerder verschenen artikel op Ecofoodprint hebben we al eens aandacht besteed aan bijvoorbeeld plantaardige zuivel zoals haverdrink en havergurt.

Maar ook grondstoffen zoals amandelen, palmboom, jackfruit en kokosnoten kunnen uitstekend gebruikt worden voor de productie van plantaardige dranken en vetten.

Nog dichter bij huis zou het gebruik van raapzaad en koolzaad als vet om in te bakken de ecologische voetafdruk verkleinen. Bovendien is dit ook nog een stuk gezonder dan de vetten uit zuivel zoals die in boter worden verwerkt.

Wat is een goede ecologische voetafdruk

Zoals al eerder beschreven is er ruimte voor een ecologische voetafdruk van de gemiddelde mens op aarde van 1,7 gha.

Als jij op dit getal of eronder zit heb je dus een goede ecologische voetafdruk. Helaas is het zo dat de ecologische voetafdruk Nederlander met onze hoge welvaart eerder 4,5 gha is dan dat we ook maar enigszins in de buurt komen van die 1,7gha!

Op dit moment verbruiken we wereldwijd gemiddeld 2,7 gha, wat dus veel te hoog is. Als we zo door gaan putten we met onze ecologische voetafdruk de wereld uit en verstoren we alle biodiversiteit.

We hebben vandaag de dag 1,5 aarde nodig om te produceren wat we in 1 jaar verbruiken. En dat is dan ook juist de reden waarom ik mijn ecologische voetafdruk verkleinen wil! En dat dan liefst met ons allemaal samen natuurlijk!

Doe de ecologische voetafdruk test!

In theorie zou het mogelijk moeten zijn om zelf jouw ecologische voetafdruk te kunnen meten. Het WWF heeft een test op hun website staan waar je wel een beter beeld krijgt overhoe duurzaam jou levensstijl is.

Echter, je moet hier wel voor over heel precieze data beschikken en moeilijke formules kunnen toepassen om dat getal te bepalen. Wil ik mijn impact op het milieu berekenen dan doe ik de ecologische voetafdruk test op de site van het Wereld Natuurfonds Nederland.

Door vragen te beantwoorden op het gebied van wonen, voeding, mobiliteit en vakantie die op mij van toepassing zijn kan ik mijn ecologische voetafdruk berekenen en kom ik erachter welke impact mijn levensstijl heeft op de aarde.

Wil je meer weten over ecotoerisme >>>

Het is niet alleen erg leerzaam voor jouzelf maar ook voor mensen in jouw omgeving. Daag jouw vrienden en familie uit om zich ook te testen en hun ecologische voetafdruk te verkleinen!

De test voorziet ook in adviezen om verbetering te kunnen doorvoeren op die punten waar jij slecht op hebt gescoord. Als je bijvoorbeeld slecht scoort op gebied van wonen dan zou je eens kunnen kijken of je door je huis beter te isoleren je ecologische voetafdruk kunt verkleinen.

Heb je de mogelijkheid om over te stappen naar een leverancier van groene stroom of kun je misschien zelfs zonnepanelen laten installeren dan maak je grote stappen voorwaarts.

Dus niet alleen maar een uitslag en zoek het verder maar uit, nee ook aan advies en coaching is gedacht.

Heb je hierbij overigens meer hulp nodig dan zou je er goed aan doen om onze BVDW-Tips te lezen. In de rubriek Begin Van De Week Tips geven we allerhande suggesties en ideeën die je helpen jouw ecologische voetafdruk te verkleinen!

Soms heb je gewoon een klein beetje hulp nodig bij het verkleinen van je ecologische voetafdruk.

Tips om je ecologische voetafdruk te verkleinen

Hieronder volgen nog een paar simpele tips die je helpen je ecologische voetprint te verlagen:

1. Laat geen lampen branden in vertrekken waar je niet verblijft.
2. Doe hetzelfde met de verwarming in huis!
3. Ga minder (of helemaal niet) op vakantie met het vliegtuig
4. Eet minder vlees en zuivelproducten
5. Maak minder gebruik van de auto
6. Kies voor ecologische producten zoals textiel gemaakt van bamboe
7. Koop minder in plastic verpakte artikelen
8. Kies voor lokaal geproduceerde producten
9. Stap over op herbruikbare energiebronnen
10. Consuminder! ofwel koop minder
11. Kies voor tweede hands spullen zoals kleding en gereedschap
12. Ruil je brandstof auto in voor een elektrische
13. Bied je overbodige spullen aan bij de kringloopwinkel of via marktplaats
14. Maak samen met je buurman gebruik van spullen die je niet dagelijks nodig hebt
    (Hoge drukspuit, grasmaaier…)
15. Eet groenten en fruit van het seizoen(dus geen aardbeien uit Peru in de winter)
16. Bestrijd Voedselverspilling
17. Plak die sticker op je brievenbus die je vrijwaart van reclamefolders
18. Haal apparaten in huis van de stand-by modus
19. Zet de verwarming een graadje lager en doe een extra dikke trui aan
20. Verbouw je eigen groenten en fruit (kan ook op balkon of in kleine stadstuin)

Conclusie

Er is nog heel veel werk aan de winkel willen we een goede balans vinden tussen onze ecologische voetafdruk en hoeveel de aarde (nog) te bieden heeft. Maar ik denk dat je daar al wel achter bent gekomen na wat er de laatste jaren in de media over verschenen is.

En als dat nog niet duidelijk was hoop ik dat deze blog je erbij heeft kunnen helpen.

Zelf ben ik door de ecologische voetafdruk test te doen erachter gekomen dat ook ik nog een lange weg te gaan heb.

Doordat we in een rijk westers land wonen met al zijn voorzieningen op het gebied van energie, mobiliteit en infrastructuur zal de progressie uit mij zelf moeten komen.

Door te letten op wat en hoeveel ik consumeer, te kiezen voor groene energiealternatieven en minder vlees en zuivel te gebruiken help ik al om mijn ecologische voetafdruk te verkleinen. D

oor nog vaker te kiezen voor lokaal geproduceerde producten en biologische producten kan ik dit naar een nog hoger niveau brengen. Ik wens jou ook veel succes bij de strijd om jouw ecologische voetafdruk te verkleinen.